Minęło pięć lat od rozpoczęcia fali migracji do Polski, głównie osób pochodzących z Ukrainy. Dla wielu cudzoziemców, którzy zdecydowali się wtedy przyjechać do Polski i zalegalizować swój pobyt i pracę, otwiera się dziś  możliwość uzyskania prawa do pobytu i pracy w Polsce w nowej formie: zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE.

 

Pobyt rezydenta a pobyt stały?

 

Cudzoziemcy bardzo często, z uwagi na stały, stabilny charakter tej instytucji, mylnie utożsamiają zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej z zezwoleniem na pobyt stały w Polsce.

Generalnie, w obszarze skutków, jakie wywierają dla cudzoziemca i jego pracodawcy, instytucje te są do siebie zbliżone. Różnią się przesłanki dla ich uzyskiwania: zezwolenie na pobyt stały dedykowane jest głównie osobom o pochodzeniu polskim i to ich związki z Polską (lub Polakami) stanowią podstawę dla legalizacji pobytu i pracy. W przypadku rezydentów długoterminowych UE kluczowe znaczenie ma czas zamieszkiwania w Polsce oraz możliwość wykazania znajomości języka polskiego.

 

Kto może być rezydentem długoterminowym UE?

 

Obywatel tzw. państwa trzeciego (spoza UE, Szwajcarii i EFTA), który przez okres min. 5 lat legalnie i nieprzerwanie przebywa na terenie państwa członkowskiego Unii Europejskiej. W przypadku osób posiadających zezwolenia z adnotacją „Niebieska Karta UE”, pod pewnymi warunkami wlicza się również zamieszkiwanie w tym okresie także na terenie innych państw członkowskich. Państwa członkowskie mają również prawo żądać od cudzoziemców wypełnienia określonych warunków integracji zgodnie z przepisami prawa krajowego, np. znajomości języka danego państwa.

 

Co daje zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE w Polsce?

• Dostęp do rynku pracy

Zgodnie z przepisami Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, osoby posiadające zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej w Polsce są uprawnione do wykonywania pracy w Polsce. Mogą wykonywać pracę bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę. 

• Stabilne prawo pobytu

Zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE w RP wydawane jest na czas nieoznaczony. W przeciwieństwie do innych zezwoleń, nie musi być regularnie i terminowo przedłużane. Pozwala to cudzoziemcowi jak i jego pracodawcy uniknąć szeregu działań i kosztów związanych z przedłużeniem pobytu w Polsce i wnioskowaniem o kolejne zezwolenia na pobyt czasowy.

Należy jedynie pamiętać o konieczności uzyskania nowej katy pobytu (plastikowy dokument). Na podstawie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE, karta pobytu wydawana jest na okres 5 lat.

Przejawem stabilności pobytu w RP jest również fakt, iż wobec osób posiadających status rezydenta i członków ich rodzin w zasadzie nie wszczyna się postępowań w sprawie zobowiązania do powrotu, nawet w przypadku naruszenia terminów związanych z pobytem w Polsce.

• Mobilność w ramach UE
  Rezydenci długoterminowi UE w Polsce mają prawo podróżować po terytorium innych państw członkowskich przez okres 90 dni. Jeśli zdecyduje się on osiedlić w innym państwie członkowskim i/lub rozpocząć w nim pracę, musi uzyskać stosowne zezwolenia. Niektóre państwa członkowskie przewidują dla rezydentów innych państw członkowskich uproszczone postępowania legalizujące pobyt i pracę.

 

• Prawo pobytu i dostęp do rynku pracy dla małżonków
  Pozostawanie członkiem rodziny rezydenta długoterminowego UE może być podstawą dla udzielenia cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy w Polsce. Co więcej, małżonkowie rezydentów długoterminowych UE, przebywający w Polsce na podstawie zezwoleń na pobyt czasowy udzielonych w związku z zawarciem małżeństwa są zwolnieni z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę.

 

 

Zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE – przesłanki

Co do zasady, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE udzielane jest cudzoziemcowi, na jego wniosek, gdy spełnione są przez cudzoziemca następujące przesłanki:

• Zamieszkiwanie w Polsce przez minimum 5 lat bezpośrednio przed złożeniem wniosku;
• Nieprzerwany i legalny pobyt w tym okresie;
• Posiadanie:

1. stabilnego i regularnego dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania cudzoziemca i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu, a także  posiadanie go przez okres minimum 2 lat poprzedzających złożenie wniosku pobytowego,
2. ubezpieczenia zdrowotnego,
3. potwierdzonej urzędowo znajomości języka polskiego.

Co to znaczy nieprzerwany i legalny pobyt?

Pobyt, który stanowi podstawę dla udzielenia cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE, uważa się za nieprzerwany jeśli żadna z przerw w pobycie w Polsce:

• nie była dłuższa niż 6 miesięcy a wszystkie przerwy w całym 5-letnim okresie pobytu w RP nie przekroczyły łącznie 10 miesięcy,
• nie była dłuższa niż 12 miesięcy i wszystkie przerwy w okresie pobytu na terytorium UE na podstawie Niebieskiej Karty UE nie przekroczyły łącznie 18 miesięcy w przypadku pobytu na terytorium innego państwa członkowskiego UE cudzoziemca posiadającego Niebieską Kartę UE.

Należy pamiętać, że nie wszystkie legalne pobyty wlicza się lub wlicza w całości do pięcioletniego okresu pobytu. Przykładowo, pobyt na podstawie wizy wydanej w celu odbycia studiów wlicza się tylko w połowie, a okresu pobytu jako pracownika delegowanego w celu świadczenia usług, nie zalicza się do okresu pobytu w ogóle.

 

Jak potwierdzić znajomość języka polskiego?

Przewidziano dwie możliwości potwierdzenia znajomości języka polskiego:

1) zdając certyfikowany egzamin językowy przynajmniej na poziomie biegłości B1. Tzw. egzaminy certyfikatowe organizuje w Polsce i za granicą Państwowa Komisja Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego;

2) przedkładając dokumenty potwierdzające ukończenie polskiej szkoły lub uczelni z wykładowym językiem polskim.

 

Czy rezydent długoterminowy UE może pracować w Polsce bez zezwolenia?

Status rezydenta długoterminowego UE daje dostęp do polskiego rynku pracy. Zgodnie z przepisami ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, osoby posiadające zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej w Polsce są uprawnione do wykonywania pracy w Polsce.

 

Rezydent długoterminowy UE w Rzeczpospolitej Polskiej

Status rezydenta długoterminowego UE w sposób ramowy normowany jest przepisami prawa Unii Europejskiej (Dyrektywa Rady 2003/109/WE z dnia 25 listopada 2003 r. dotycząca statusu obywateli państw trzecich będących rezydentami długoterminowymi). Wprowadzono go, chcąc zapewnić minimalny, wspólnotowy  standard ochrony praw obywateli państw trzecich, zamieszkujących przez dłuższy czas na terenie państw członkowskich. Państwa członkowskie, dokonując transpozycji przepisów dyrektywy do swoich porządków prawnych, zachowały pewną swobodę kształtowania relacji i uprawnień obywateli państw trzecich, w związku z czym należy pamiętać, iż status prawny rezydentów poszczególnych państw członkowskich może być różny w różnych państwach. Innymi słowy, osoby posiadające status rezydenta długoterminowego jednego państwa, mogą być traktowane w innych państwie inaczej, niż osoby posiadające status rezydenta długoterminowego UE nadany przez te państwa. Przykładowo, osoby posiadające status rezydenta długoterminowego nadany przez inne państwa członkowskie, nie są uprawnione do wykonywania pracy w Polsce.

Masz pytania? Napisz do autora: biuro@lawberry.pl