W dniu 21.03.2020 ogłoszony został projekt zmian w specustawie dotyczącej zapobieganiu, przeciwdziałaniu i zwalczaniu COVID-19. Na chwile obecną są to propozycje, a nie ostateczny kształt przepisów, które mogą się różnić od przyjętych założeń. Niemniej jednak, aby przygotować się na możliwe rozwiązania, poniżej przedstawiam krótkie podsumowanie założeń ustawy, kluczowych z punktów widzenia większości przedsiębiorców:

 

1) Proponowane formy pomocy

W ramach proponowanych rozwiązań antykryzysowych w zakresie prawa pracy (kodeks pracy), projektowane zmiany to m.in.:

a) zawieszenie na czas stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, począwszy od dnia ogłoszenia danego stanu, wykonywania obowiązków pracodawcy wynikających z przepisów:

i.        art. 229 § 2 zdanie pierwsze kodeksu pracy (badania okresowe),

ii.        art. 229 § 4-5 kodeks pracy (przeprowadzanie wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich, w tym dla pracowników w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających).

b) wprowadzenie rozwiązania, że u pracodawcy, u którego wystąpił spadek obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19 i który nie zalega w regulowaniu zobowiązań podatkowych, składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Pracy lub Fundusz Solidarnościowy do końca III kwartału 2019 r. (z pewnymi wyjątkami), możliwe będzie:

i.        ograniczenie nieprzerwanego odpoczynku, o którym mowa w art. 132 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, do nie mniej niż 8 godzin, i nieprzerwanego odpoczynku, o którym mowa w art. 133 § 1 tej ustawy, do nie mniej niż 32 godzin, obejmujących co najmniej 8 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego. Pracownikowi przysługiwać ma równoważny okres odpoczynku w wymiarze różnicy między 11 godzinami a liczbą godzin krótszego wykorzystanego przez pracownika okresu odpoczynku; równoważnego okresu odpoczynku pracodawca udzielać ma pracownikowi w okresie nie dłuższym niż 8 tygodni;

ii.        zawarcie porozumienia o wprowadzeniu systemu równoważnego czasu pracy, w którym jest dopuszczalne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 12 miesięcy. Przedłużony dobowy wymiar czasu pracy jest równoważony krótszym dobowym wymiarem czasu pracy w niektórych dniach lub dniami wolnymi od pracy;

iii.        zawarcie porozumienia o stosowaniu mniej korzystnych warunków zatrudnienia pracowników niż wynikające z umów o pracę zawartych z tymi pracownikami, w zakresie i przez czas ustalone w porozumieniu.

c) możliwość wystąpienia przez przedsiębiorców z wnioskiem o przyznanie świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w postaci dofinansowania wynagrodzenia pracowników objętych przestojem ekonomicznym lub obniżonym wymiarem czasu pracy, w następstwie wystąpienia COVID-19 oraz środków na opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne pracowników należnych od pracodawcy od tych świadczeń.

 

2) Warunki jakie musiałby spełnić przedsiębiorca

Ubiegając się od dofinansowanie, przedsiębiorca musiałby spełnić następujące warunki:

·      brak zaległości w regulowaniu zobowiązań podatkowych, składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz lub Fundusz Pracy do końca III kwartału 2019 r. oraz

·      brak przesłanek do ogłoszenia upadłości.

 

3) Okres pomocy

Świadczenia te przysługiwać mają przez łączny okres 3 miesięcy przypadających po dacie podpisania z pracodawcą stosownej umowy.

 

4) Kiedy przysługiwałaby pomoc

Planowane dofinansowania byłyby przyznawane w dwóch scenariuszach:

a) Scenariusz I – Przestój ekonomiczny lub obniżony wymiar czasu pracy

Świadczenia w tym przypadku miałyby być wypłacane w okresach przestoju ekonomicznego (czyli okresu niewykonywania pracy przez pracownika z przyczyn niedotyczących pracownika pozostającego w gotowości do pracy) lub obniżonego wymiaru czasu pracy (czyli obniżonego przez przedsiębiorcę wymiaru czasu pracy pracownika z przyczyn niedotyczących pracownika, jednak nie więcej niż do połowy wymiaru czasu pracy). Pracownikowi objętemu przestojem ekonomicznym pracodawca wypłacałby wynagrodzenie obniżone nie więcej niż o 50%, ale nie niższe jednak niż w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy. Wynagrodzenie to byłoby dofinansowywane ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, do wysokości 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę,

b) Scenariusz II – Spadek obrotów

Z kolei przedsiębiorca, u którego wystąpił spadek obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19 mógłby ograniczyć wymiar czasu pracy o 20 %, nie więcej niż do 0,5 etatu, z zastrzeżeniem, że wynagrodzenie nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę ustalone na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Przez spadek obrotów gospodarczych rozumie się spadek sprzedaży towarów lub usług, w ujęciu ilościowym lub wartościowym:

·      nie mniej niż o 15%, obliczony jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych, przypadających w okresie po dniu 1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o dofinansowanie, w porównaniu do łącznych obrotów z analogicznych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego,

·      nie mniej niż 25% obliczony jako stosunek obrotów z dowolnie wskazanego miesiąca kalendarzowego, przypadającego po dniu 1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o dofinansowanie, w porównaniu do obrotów z miesiąca poprzedniego.

Projekt zakłada, że wynagrodzenie pracowników u przedsiębiorcy, u którego wystąpił spadek obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19, jest dofinansowywane ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych do wysokości 50% tego wynagrodzenia, jednak nie więcej niż 40% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

 

5) Wprowadzenie zmian dla pracowników

Warunki i tryb wykonywania pracy w okresie przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy pracodawca miałby ustalać z przedstawicielami pracowników (związki zawodowe lub przedstawiciele ku temu wybrani, w razie braku związków).

Projekt zakłada, że przy ustalaniu warunków i trybu wykonywania pracy w okresie przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy nie stosuje się art. 42 § 1-3 Kodeksu pracy (czyli warunków stosowania tzw. wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy i płacy).

 

6) Rozpatrywanie wniosków

Wnioski maja być rozpatrywane według kolejności ich wpływu, do wyczerpania środków.

 

7) Pomoc od Starostów

Dodatkowe programy pomocowe mogą być uruchamiane przez Starostów dla przedsiębiorców odnotowujących spadek obrotów gospodarczych rozumianych jako zmniejszenie sprzedaży towarów lub usług, w ujęciu ilościowym lub wartościowym obliczone jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych, przypadających w okresie po dniu 1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o przyznanie dofinansowania, w porównaniu do łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego. Wysokość pomocy wahać się ma w zależności od poziomu spadku obrotów gospodarczych o 30%, 50% i 80%.