Pracownik – cudzoziemiec, obywatel państwa trzeciego, przebywający w Polsce na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy dla członka rodziny obywatela Rzeczpospolitej Polskiej (wydanego na podstawie art. 158 ust. 1 Ustawy o Cudzoziemcach) rozwiódł się z żoną. Czy przebywa w Polsce nielegalnie?  Czy może dalej wykonywać pracę bez zezwolenia? Co powinniśmy zrobić, chcąc go dalej zatrudniać? 

W przypadku opisanym powyżej, przesłanką dla udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy jest  pozostawanie w uznawanym przez prawo Rzeczypospolitej Polskiej związku małżeńskim z obywatelem Rzeczypospolitej Polskiej. Dlatego też, jeśli małżeństwo ustaje w skutek rozwodu, cudzoziemiec traci podstawę pobytu w Polsce (ustaje cel pobytu, który był powodem udzielenia mu zezwolenia na pobyt czasowy), co jest przesłanką dla cofnięcia udzielonego mu zezwolenia na pobyt czasowy. Przypominamy, że cudzoziemiec ma obowiązek poinformowania wojewody, który udzielił mu zezwolenia na pobyt czasowy o  ustaniu przyczyny udzielenia zezwolenia w terminie 15 dni roboczych. 

Co do zasady, małżeństwo ustaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia (wyroku) rozwodowego. Nie wchodząc w szczegółowe kwestie regulowane przepisami postępowania cywilnego, w zależności od działań podejmowanych przez strony postępowania, termin ten może być liczony na różne sposoby. Najczęściej, będzie to jednak po upływie 14 dni od doręczenia stronom pisemnego uzasadnienia wyroku. 

W tym przypadku, cudzoziemiec powinien poinformować wojewodę o ustaniu małżeństwa w ciągu 15 dni roboczych od uprawomocnienia się wyroku rozwodowego. Jeśli dochowa tego terminu i posiada inny cel pobytu w Polsce (np. wykonywanie pracy), może wystąpić o udzieleniu mu nowego zezwolenia pobytowego. 

W kontekście możliwości wykonywania pracy w Polsce, kwestie te regulują przepisy Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Przewiduję one zwolnienie z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę cudzoziemca, który jest  małżonkiem obywatela polskiego i posiada zezwolenie na pobyt czasowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej udzielone w związku z zawarciem związku małżeńskiego. Cudzoziemiec ten, z chwilą w której przestaje być małżonkiem obywatela polskiego, traci więc podstawę do zwolnienia z konieczności uzyskania zezwolenia. Chcą w dalszym ciągu powierzać mu wykonywanie pracy, pracodawca musi uzyskać dla niego zezwolenie na pracę i zweryfikować legalność jego pobytu w Polsce. W sytuacji, gdy cudzoziemiec zdecyduje się na złożenie wniosku w celu wykonywania pracy, konieczne będzie przygotowanie przez pracodawcę dokumentów potwierdzających warunki zatrudnienia.