Nowe przepisy dot. sporów zbiorowych i strajków
Rząd przedstawił do konsultacji propozycje zmian w ustawie o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. Zgodnie z przedstawionym uzasadnieniem do projektowanych zmian (https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12361950/katalog/12895602#12895602), podstawowymi celami tych propozycji są:
- odejście od enumeratywnego określenia przedmiotu sporu zbiorowego co spowoduje, że ustawa będzie określać zasady wszczęcia, prowadzenia i zakończenia sporu zbiorowego pracy, który zgodnie z zaproponowaną definicją będzie sporem osób wykonujących pracę zarobkową z pracodawcą lub pracodawcami o zbiorowe prawa lub wolności związkowe, a także o zawodowe, ekonomiczne lub socjalne zbiorowe interesy lub prawa, związane z wykonywaniem pracy; tak więc spór będzie mógł być prowadzony we wszelkich sprawach zbiorowych, w których związki zawodowe reprezentują osoby wykonujące pracę zarobkową;
- wprowadzenie wymogu wyłaniania reprezentacji organizacji związkowych niezbędnej do wszczęcia i prowadzenia sporu zbiorowego; proponuje się wprowadzenie obowiązku zawiązywania koalicji związków w trwającym sporze; w tym kontekście proponuje się zastosowanie standardów, przewidzianych w odniesieniu do wyłaniania reprezentacji, które mają zastosowanie do negocjowania i zawierania układów zbiorowych pracy, wprowadzenie trybu powiadamiania o zgłoszonych żądaniach w celu wspólnego prowadzenia rokowań; w razie braku porozumienia co do wspólnej reprezentacji – warunkiem prowadzenia rokowań będzie uczestniczenie w niej co najmniej jednej organizacji reprezentatywnej;
- pracodawca będzie miał co najmniej siedem dni na spełnienie żądań zgłoszonych przez związek zawodowy (teraz ma na to minimalnie trzy dni);
- przy zgłoszeniu swych postulatów związek może też poinformować, że w razie nieuwzględnienia żądań ogłoszony zostanie strajk, ale nie będzie można go ogłosić przed upływem 21 dni od przedstawienia postulatów (obecnie 14 dni);
- wprowadzenie sądowej kontroli legalności referendum strajkowego; dotychczasowe przepisy nie przewidują możliwości badania legalności sporu ani strajku; wobec rezygnacji z określenia przedmiotu sporu, badanie zgodności zgłoszonych żądań z ustawą nie będzie konieczne, niemniej – jak pokazuje praktyka –zasadne jest wprowadzenie możliwości kontroli legalności przeprowadzenia głosowania w sprawie ogłoszenia strajku (referendum strajkowe);
- określenie czasu trwania prowadzenia sporu do 9 miesięcy – z możliwością dodatkowego wydłużenia o 3 miesiące; w tym okresie spór powinien się zakończyć opracowaniem odpowiednich dokumentów lub po jego upływie – będzie wygasał z mocy prawa;
- wprowadzenie tzw. mediacji prewencyjnej;
- zmiany w samej procedurze strajku (m.in. w zakresie sposobu określania listy stanowisk, na których niedopuszczalne jest prowadzenie strajku, tj. proponuje się, aby pracodawca określił taki wykaz w uzgodnieniu z działającymi u niego organizacjami związkowymi; ogłoszenie strajku powinno nastąpić co najmniej na siedem dni przed jego rozpoczęciem a nie na pięć dni przed jak obecnie, do czasu uprawomocnienia się postanowienia sądu w sprawie badania legalności referendum strajkowego nie będzie można rozpocząć strajku, itp.).
Projekt ustawy przekazano do konsultacji organizacjom pracodawców i stronom związkowym; z uwagi na zakres zmian należy spodziewać się, że nowelizacja nieprędko zostanie uchwalona.