Apele przedsiębiorców i środowisk zajmujących się wsparciem cudzoziemców nie pozostały bez odzewu – ostateczna (na dzień 26 marca) wersja rządowego projektu „pakietu antykryzysowego” porusza zarówno kwestie dotyczące przedłużenia legalności pobytu jak i pracy obcokrajowców w Polsce.

 

Poniżej podsumowujemy założenia projektu.

 

1. Zezwolenia na pracę i oświadczenia o powierzeniu pracy ulegną przedłużeniu!

 

W praktyce, możliwość wykonywania pracy na podstawie oświadczeń o powierzeniu pracy, zezwoleń na pracę i zezwoleń na pracę sezonową zostanie przedłużona z mocy prawa do upływu trzydziestego dnia następującego po dniu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Dzięki temu rozwiązaniu, pracownicy z zagranicy mogą kontynuować pracę w Polsce na podstawie posiadanych dokumentów, nawet po upływie terminów, na które wydane były dokumenty.

 

2. Wizy krajowe i zezwolenia na pobyt czasowy przedłużone z mocy prawa!

 

Wizy krajowe i zezwolenia na pobyt czasowy, których okres ważności kończy się w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii zostaną przedłużone do trzydziestego dnia następującego po odwołaniu ostatniego z ww. stanów. Dla cudzoziemców przebywających na ww. podstawach oznacza to, że będą mogli przebywać w Polsce na podstawie posiadanych dokumentów przez cały okres obowiązywania stanów związanych z COVID-19. Potem, będą mieli  trzydzieści dni na opuszczenie Polski lub np. złożenie wniosków o zezwolenie na pobyt czasowy w RP.

Co istotne, rozwiązanie to dotyczy  osób przebywających w RP na podstawie wiz krajowych (na naklejce wizowej oznaczone w punkcie „rodzaj” wizy literą „D”), których przedłużanie jest regulowane polskimi przepisami. Tryb przedłużania wiz Schengen (rodzaj: „C”) regulują przepisy unijne i w cel przedłużenia ich obowiązywania należy podjąć działania o których piszemy poniżej.

 

3. Pobyt cudzoziemca nie zawsze przedłuży się sam!

Najpopularniejszą dotychczas formą przedłużenia legalności pobytu cudzoziemca w RP było złożenie przez niego, najpóźniej w ostatnim dniu legalnego pobytu wniosku o udzielenie stosownego zezwolenia pobytowego.

W przypadku osób przebywających w RP na innej niż wizy krajowe i zezwolenia na pobyt czasowy podstawie, faktycznie przedłużeniu uległy terminy na złożenie poszczególnych wniosków. Przepis odnosi się do szerokiej kategorii osób uprawnionych do złożenia w Polsce wniosków o udzielenie im zezwoleń na pobyt czasowy (i pracę), zezwoleń na pobyt stały czy zezwoleń na pobyt rezydenta długoterminowego UE, przebywających w RP w ramach ruchu bezwizowego, wiz Schengen a także osób, które z różnych przyczyn (np. po zmianie pracodawcy) powinny złożyć wnioski o udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy i pracę na nowych warunkach.

Dla zalegalizowania pobytu w Polsce i tak będzie trzeba złożyć stosowny wniosek, ale w późniejszym terminie – już po zakończeniu stanu epidemii (najpóźniej w trzydziestym dniu po ustaniu tych stanów). Ułatwienie polega na tym, że cudzoziemcy, będą mogli dopełnić formalności później.

 

 

4. Osoby, zobowiązane do wyjazdu z Polski

 

Cudzoziemcy, którym odmówiono wydania przedłużenia wizy lub zezwolenia pobytowego, których termin wyjazdu upływa w okresie epidemii/stanu zagrożenia epidemicznego zostali uwzględnieni w pakiecie.

W ich przypadku, termin dobrowolnego opuszczenia Polski (co do zasady trzydziestodniowy) ulega przedłużeniu do upływu trzydziestego dnia następującego po odwołaniu ostatniego ze stanów. To samo dotyczy cudzoziemców, którym wydano decyzje o zobowiązaniu do powrotu. W razie niemożności opuszczenia Polski we wskazanym w decyzji terminie przypadającym w czasie epidemii, również ich możliwość legalnego pobytu w Polsce się przedłuży.

 

5. Koronawirus nie przynosi abolicji!

 

Rozwiązania przewidziane w Pakiecie antykryzysowaym stosuje się tylko do osób przebywających w RP legalnie na dzień wprowadzenia w RP obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, których prawo pobytu w Polsce wygasa w tym okresie.

Przepisy wskazane w projekcie, jedynie przedłużają ważność posiadanych dokumentów pobytowych, lub możliwość podjęcia działań legalizujących pobyt. W tym kontekście sytuacja osób przebywających w Polsce nielegalnie nie ulegnie zmianie. W dalszym ciągu będą one musiały liczyć się z koniecznością poniesienia konsekwencji naruszenia zasad pobytu w RP, tyle że już po zakończeniu stanów związanych z epidemią.

 

6. Czy Straż Graniczna „przymknie oko”?

 

Dość często pojawiały się sugestie, że w związku z zaistniałą sytuacją, Straż Graniczna powinna liberalnie podchodzić do kwestii związanych z kontrolą legalności pobytu i pracy cudzoziemców w Polsce.

W naszej ocenie, pytanie powinno brzmieć raczej: czy Straż Graniczna może  „przymknąć oko”?  Niestety, nie na gruncie obowiązujących przepisów, do których nie odnosi się Tarcza Antykryzysowa. W ustawie o Cudzoziemcach wprost wskazano sytuacje, w których Straż Graniczna zobligowana jest  do wydania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu (czyli nakazania mu opuszczenia terytorium RP w określonym w decyzji terminie) i orzeczenia wobec niego zakazu ponownego wjazdu na terytorium Polski i innych państw Schengen. Taka sytuacja ma miejsce przede wszystkim, gdy stwierdzony zostanie nielegalny pobyt w Polsce.

Pakiet antykryzysowy przewiduje jedynie, iż termin dobrowolnego powrotu, który z reguły wyznacza w takiej sytuacji Straż Graniczna, zostanie przedłużony do czasu ustania stanów związanych z Covid-19. Tym samym, umożliwi cudzoziemcom legalny pobyt w Polsce do czasu ponownego otwarcia granic.