Liczba cudzoziemców osiedlających się w Polsce stale rośnie. Wielu z nich decyduje  się na zmianę pracy i samodzielne poszukiwanie zatrudnienia w Polsce. Z punktu widzenia pracodawcy, zatrudnienie osoby już przebywającej w Polsce może znacząco przyspieszyć procedury związane z pozyskaniem pracownika. Pozwala to na ominięcie długotrwałych  procedur wizowych oraz wyeliminować ryzyko związane z udzieleniem cudzoziemcowi odmowy wjazdu do Polski.

Poniżej, przedstawiamy kilka elementów, na które należy zwrócić uwagę, nawiązując współpracę z cudzoziemcem już zamieszkałym w Polsce.

Weryfikacja i przechowywanie dokumentu uprawniającego do pobytu w Polsce

Pracodawca przed rozpoczęciem pracy przez cudzoziemca ma obowiązek zweryfikować legalność pobytu cudzoziemca w Polsce. W tym celu, żąda od cudzoziemca przed rozpoczęciem pracy przedstawienia ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu w RP. Ponadto, pracodawca ma obowiązek przechowywana kopii tego dokumentu przez cały okres zatrudnienia.

Karta pobytu a dostęp do rynku pracy

Posiadanie przez cudzoziemca karty pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy”  nie oznacza co do zasady, iż cudzoziemiec ma prawo do swobodnego wykonywania pracy na terytorium Polski (bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę). Kartę pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy” wydaje się m.in. osobom, którym udzielono zezwolenia na pobyt czasowy i pracę. Cudzoziemiec posiada wtedy prawo do wykonywania pracy ale na warunkach wskazanych w treści decyzji – zezwolenia na pobyt czasowy i pracę. W takiej sytuacji, przed rozpoczęciem wykonywania pracy na rzecz nowego pracodawcy, konieczne jest uprzednie uzyskanie dokumentu legalizującego pracę na rzecz tego podmiotu

Prawo do wykonywania pracy przez cudzoziemca należy weryfikować w oparciu o posiadaną przez niego decyzję pobytową. Istnieje katalog decyzji, których posiadacze mogą podejmować pracę w Polsce bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę. Zwolnienie z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę przewidziano np. dla  cudzoziemców będących małżonkami polskich obywateli i posiadających zezwolenia na pobyt czasowy udzielone w związku z zawarciem małżeństwa z obywatelem Polski, posiadających zezwolenie na pobyt czasowy wydane w celu połączenia się z rodziną, czy w celu kształcenia się na studiach.

Zmiana pracodawcy wymaga nowego zezwolenia na pobyt czasowy i pracę

Cudzoziemiec przebywający w Polsce na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę ma obowiązek poinformować wojewodę, który wydał decyzję o utracie pracy na rzecz podmiotu, który wskazano w zezwoleniu na pobyt i pracę. Ma na to 15 dni roboczych. W dalszej kolejności powinien on złożyć nowy wniosek o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę.

Dodatkowa umowa z cudzoziemcem

Cudzoziemiec co do zasady musi posiadać zezwolenie na pracę, jeśli wykonuje pracę w RP na podstawie umowy z podmiotem, którego siedziba znajduje się w Polsce. Tym samym, każda umowa zawierana z cudzoziemcem powinna być objęta stosownym zezwoleniem na pracę. Z punktu widzenia przepisów legalizujących pracę cudzoziemca, świadczenie usług w ramach umowy zlecenia traktowane jest na równi z zatrudnieniem w ramach stosunku pracy. Dlatego wszelkie umowy przewidujące dodatkowe obowiązki po stronie cudzoziemca generują konieczność uzyskania dodatkowego zezwolenia na pracę lub zmiany posiadanego zezwolenia.

Cudzoziemcy w Polsce – statystyka

Według danych publikowanych przez Urząd do spraw Cudzoziemców, aktualnie w Polsce przebywa na podstawie dokumentów uprawniających do pobytu (nie licząc wiz) ponad trzysta osiemdziesiąt jeden tysięcy pełnoletnich cudzoziemców. Zdecydowaną większość z nich stanowią obywatele państw trzecich (pochodzący spoza UE, EOG i Szwajcarii), przebywający w Polsce na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy (ponad dwieście dwadzieścia tysięcy). Na podstawie dokumentów legalizujących pobyt w sposób umożliwiający podjęcie wykonywania pracy bez konieczności uzyskiwania zezwolenia na pracę, takich jak zezwolenia na: pobyt stały, pobyt rezydenta długoterminowego UE czy pobyt członka rodziny obywatela UE przebywa w Polsce niemal sto tysięcy cudzoziemców.

Cudzoziemcy Ci przebywają już w Polsce z zamiarem dłuższego pobytu – dla uzyskania zezwoleń na pobyt musieli oni wykazać przed właściwym wojewodą, że mają zamiar i możliwość przebywania w Polsce przez okres przekraczający trzy miesiące. Tym samym, w powyższych danych nie uwzględniono osób przebywających w Polsce na podstawie wiz, w ramach ruchu bezwizowego, ani na tzw. stemplu potwierdzającym złożenie wniosku o udzielenie im zezwoleń na pobyt czasowy.